در حالی که معاون شرکت توزیع برق تهران هشدار میدهد ۶۷ درصد از پستهای فوقتوزیع شمال و شمالغرب پایتخت به دلیل رشد مصرف، در آستانه ظرفیت قرار گرفتهاند، کارشناس اقتصادی بر یک تناقض بزرگ تأکید میکندکه کشوری با ۳۰۰ روز آفتابی، بزرگترین شبکه برق خود را بر پایه گازی ۱۵ میلیارد مترمکعبی در سال بنا نهاده است.
به گزارش مجله اینترنتی مفید، چندی پیش فیروزه رامشخواه، معاون مهندسی و نظارت شرکت توزیع برق تهران، تصویری روشن از وضعیت شبکه در پایتخت ارائه داده بود؛ از میان ۱۱۳ پست فوقتوزیع شمال و شمالغرب تهران، ۶۷ درصد در وضعیت پرباری قرار دارند. این آمار در شهری که ۱۵ میلیون نفر جمعیت دارد و ۲۰ درصد برق کشور را مصرف میکند، به معنای رسیدن شبکه به آستانه ظرفیت است. به گفته او، تهران با ۲۸۰ روز آفتابی و تابش متوسط ۵.۳ کیلوواتساعت بر مترمربع یکی از بهترین نقاط جهان برای توسعه برق خورشیدی است، بعلاوه گذار به این انرژی پاک راه نجات شبکه برق نیز است.
در همین رابطه امیر قنبری، کارشناس مسائل اقتصادی در گفتوگو با خبرنگار اقتصادی آنا، به تشریح این موضوع پرداخت وگفت:اما مسئله فقط تهران نیست؛ فشار شبکه پایتخت نشانهای از مشکل ساختاری در کل کشور است. مادامی که توسعه تجدیدپذیرها در مقیاس ملی با سرعتی کمتر از نیاز شبکه پیش میرود و بخش عمده برق تهران با مصرف سالانه ۱۵ میلیارد مترمکعب گاز تأمین میشود، گسترش نیروگاههای خورشیدی خانگی تنها بخشی از راهکار است، نه کل آن. مشکل پایتخت در واقع آینهای از ناترازی برق گستردهای است که ریشه در کندی توسعه تجدیدپذیرها و نبود تنوع در سبد انرژی کشور دارد.
تهران؛ یک نمونه از مشکل ساختاری
قنبری ادامه داد: پرباری دوسوم پستهای انتقال شمال و شمالغرب تهران نشاندهنده مجموعهای از مشکلات انباشته است. رشد مصرف در مناطق پرجمعیت، محدودیت توسعه زیرساخت در بافتهای فشرده شهری و وابستگی به نیروگاههای حرارتی، همگی شبکه برق پایتخت را به نقطهای رساندهاند که هر موج گرمای شدید میتواند خطر خاموشی را افزایش دهد. تهران بهتنهایی معادل «یک کشور متوسط» مصرف برق دارد، در حالی که ظرفیت تولید اختصاصی برای پایتخت به طور تقریبی وجود ندارد و انتقال سنگین بار از استانهای همجوار انجام میشود.
وی گفت: در چنین شرایطی، نیروگاه خورشیدی خانگی میتواند نقش مهمی در کاهش بار پیک تابستان ایفا کند، اما ظرفیت بالقوه آن بهطور کامل فعال نشده است. بر اساس دادههای اطلس تابش خورشیدی سازمان انرژیهای تجدیدپذیر (ساتبا) و برآوردهای فنی شرکت توزیع نیروی برق تهران بزرگ، ظرفیتسنجی بامهای مسکونی نشان میدهد که اگر تنها ۱۰ درصد بامهای موجود در تهران به سامانه خورشیدی مجهز شوند، بخش قابل توجهی از بار اداری و خانگی در ساعات پیک توسط این سامانهها جبران خواهد شد. با این وجود، نبود مشوقهای اقتصادی و محدودیتهای فنی اتصال به شبکه باعث شده ظرفیت بالقوه خورشیدی تهران هنوز فاصله زیادی با وضعیت مطلوب داشته باشد.
سالها غفلت از نقش پررنگ تجدیدپذیرها
کارشناس مسائل اقتصادی تاکید کرد: تهران برای تأمین ۲۰ درصد برق کشور، سالانه حدود ۱۵ میلیارد مترمکعب گاز طبیعی مصرف میکند. این مقدار گاز در شرایطی مصرف میشود که کشور با کمبود این سوخت بسیار ارزشمند در بخش صنعت مواجه است و نیروگاهها در برخی روزها مجبور به استفاده از سوخت مایع میشوند؛ سوختی پرهزینه و آلاینده. وابستگی ۸۵ درصدی کشور به نیروگاههای حرارتی، شبکه برق پایتخت را به نوسانات عرضه گاز، افت فشار در روزهای سرد زمستان و کاهش بازدهی نیروگاههای حرارتی در روزهای گرم تابستان گره زده است. همین وابستگی، امنیت انرژی تهران را شکنندهتر میکند.
وی تصریح کرد:در مقابل، توسعه نیروگاههای خورشیدی، بخصوص در قالبهای خانگی میتواند بخشی از این وابستگی را کاهش دهد.
به گفته قنبری؛ با وجود این ضرورت، روند توسعه انرژی خورشیدی در کشور با کندی مواجه است؛ طرحهای مقیاس بزرگ با تأخیر تأمین مالی و کندی ترخیص تجهیزات از گمرک روبهرو هستند و گسترش نیروگاههای خورشیدی خانگی نیز به دلیل نبود مشوقهای پایدار و نرخ خرید تضمینی جذاب، به ظرفیت واقعی خود نرسیده است. در حالی که بسیاری از کشورها، از ترکیه تا امارات، در حال سرمایهگذاری سنگین در برق خورشیدی شهری و نیروگاههای کوچک هستند، ایران همچنان بر مدل متمرکز حرارتی تکیه دارد؛ مدلی که هم پرخطر است و هم پرهزینه. نتیجه این ترکیب، شبکهای است که در پیک تابستان جوابگو نیست و در زمستان بخش صنعت را با کمبود گاز روبهرو میکند.
کارشناس مسائل اقتصادی با توجه به اظهارات فیروزه رامشخواه، مبنی بر اینکه بیش از آنکه توصیف وضعیت شبکه تهران باشد، یادآور یک واقعیت ملی است؛گفت: کشوری با ۳۰۰ روز آفتابی نباید شبکهاش زیر بار حرارتی خم شود. پرباری ۶۷ درصد از پستهای شمال پایتخت، نشانهای از محدودیت ظرفیت شبکه و وابستگی شدید به نیروگاههای گازسوز است؛ وابستگیای که با توسعه کند تجدیدپذیرها تشدید شده است.
وی ادامه داد:اگرچه توسعه نیروگاه خورشیدی خانگی در تهران روند رو به رشدی دارد، اما تا زمانی که سیاست ملی انرژی بر محور تنوعبخشی، تسریع واردات تجهیزات، حمایت از سرمایهگذاری و ورود بخش خصوصی و تسهیل در گسترش نیروگاههای خورشیدی خانگی تنظیم نشود، پایتخت همچنان آسیبپذیر خواهد بود.
