به نقل از نشریه کوریره دلاسرای ایتالیا، افشای استفاده از یک عامل نیروزای جدید توسط ورزشکاران، آژیر خطر را برای آژانس جهانی مبارزه با دوپینگ (WADA) به صدا درآورده است. این عامل جدید که در فرانسه تولید و با نام «M۱۰۱» شناخته میشود، از لحاظ تئوری این قابلیت را دارد که با افزایش مولکولهای اکسیژن در سلولهای خونی بدن ورزشکاران، بر سوخت و ساز و استقامت آنها بیفزاید بدون آنکه قابلیت شناسایی به عنوان یک عامل ممنوعه را بر اساس سازوکار فعلی تشخیص دوپینگ داشته باشد.
به این عامل نه تنها از بابت تغییراتی که میتواند در بدن ورزشکاران انجام دهد بلکه از نظر فرصت بسیار کوتاهی که برای شناسایی آن وجود دارد، به تهدیدی بزرگ برای دنیای ورزش تبدیل شده است. در همین راستا محققان آژانس جهانی مبارزه با دوپینگ شروع به انجام بررسی و تحقیقاتی جامع در خصوص پتانسیلهای این عامل و شیوههای سوء استفاده احتمالی از آن کردهاند.
M۱۰۱ مادهای مشتق شده از عناصر یک کرم دریایی به نام «آرنیکولا» است که مهمترین زیستگاه شناخته شده برای آن سواحل بریتانی در کشور فرانسه است. این موجود دریایی با وجود ظاهر نه چندان دلانگیزش یک ویژگی بسیار ارزشمند دارد که آن امکان حمل تعداد مولکولهای اکسیژن بسیار زیاد نسبت در سلولهای خونیاش نسبت به انسان است.
هر یک از سلولهای هموگلوبین این کرم تقریباً ۱۵ سانتیمتری که معمولاً به رنگهای قرمز و بنفش یافت میشود، دارای ۱۵۶ مولکول اکسیژن است در حالی که هر سلول هموگلوبین در بدن انسان به وطور متوسط تنها دارای ۴ مولکول اکسیژن است. قابلیت متمایز دیگر سلول هموگلوبین کرم آرنیکولا، تحمل حفظ تعدادی بالای مولکولهای اکسیژن خود در گرما و سرمای شدید است؛ شرایطی که معمولاً بر عملکرد ورزشکاران تأثیر منفی میگذارد.
ورود ماده M۱۰۱ به خون موجودات دیگر افزایش حداقل ۱۰ برابری ظرفیت حمل مولکول اکسیژن در سلولهای هموگلوبین را برای آنها به همراه دارد و به این ترتیب از ایجاد اختلال در اکسیژنرسانی به اندام حیاتی جلوگیری کرده و باعث تقویت چشمگیر قوای جسمانی آنها میشود، طوری که میتواند یک انسان عادی را به یک دونده ماراتن، کوهنورد یا رکابزنی حرفهای تبدیل کند.
مصرف اصلی ماده M۱۰۱ در زمینه پزشکی و در مواردی است که اکسیژنرسانی به و انتقال فراوردههای خونی به بدن بیماران دشوار میشود، با محدودیت زمانی همراه و میزان اتکا به ثمربخشی آنها پایین است؛ مواردی همچون عمل جراحی، مراقبهای اورژانسی یا نگهداری و حفظ ارگانهای حیاتی بدن. ویژگیهای این ماده اما آن را به راهی وسوسهانگیز برای دور زدن مقررات مربوط به دوپینگ تبدیل کرده است به خصوص که شناسایی این ماده در بدن فرد استفاده کننده بسیار محدود و فاقد علائم کلاسیک و شناخته شدهای است که در دیگر مواد نیروزای ممنوع یافت میشود. با وجود افزایش مولکولهای اکسیژن در هموگلوبین فرد مصرف کننده، ماده M۱۰۱ تغییری در موارد اصلی مورد آزمایش دوپینگ همچون هماتوکریت، رتیکولوسیت و آهن تغییرات آشکاری ایجاد نمیکند که توسط تستهای مرسوم فعلی قابل شناسایی باشد و این همان سناریوی کابوسواری است که دنیای ورزش و نهادهای مبارزه با دوپینگ با آن طرف هستند.
در همین حال طبق گزارش نشریه مارکای اسپانیا، سرنخهایی یافت شده که نشان میدهد استفاده از ماده M۱۰۱ محدود به لابراتورهای فرانسوی نبوده و در دو کشور بلاروس و چین نیز فعالیتهای در مورد آن صورت گرفته است. بر اساس ادعای این نشریه، این ماده در کشورهای فوق با نامهای غیررسمی نیز مورد استفاده ابزاری قرار گرفته، هرچند که هنوز موردی از استفاده ابزاری از این ماده در رقابتهای ورزشی حرفهای آنها اعلام نشده است.
با توجه به ویژگیهای یاد شده برای ماده M۱۰۱، مأموریت اصلی مقامات مبارزه با دوپینگ، یافتن راهی برای افزایش زمان شناسایی این ماده در نمونههای گرفته شده از بازیکنان است. شناسایی این ماده تنها در مدتی کوتاه (حدود چند ساعت) پس از مصرف امکانپذیر است و پس از آن با محو شدن این ماده از سلولهای خونی بازیکن، پی بردن به دوپینگ ورزشکار عملاً غیرممکن میشود.
بیشتر بخوانید: پرونده خرید زمستانی پرسپولیس پیچیدهتر شد؛ سرگیف به ایران میآید؟
