به مجله اینترنتی مفید و به نقل از BGR، در مقابل، هفت سیاره دیگر منظومه شمسی چندان خوشاقبال نیستند. هرچند این اجرام آسمانی عموماً محیطی مساعد برای زندگی ندارند، اما هر یک ویژگیهای منحصربهفردی دارند که آنها را از یکدیگر متمایز میکند. با توجه به این تفاوتها، این پرسش مطرح میشود که اگر بدن انسان به هر یک از این سیارات منتقل شود، چه پیامدهایی در انتظار او خواهد بود؟
در این گزارش بررسی میکنیم که حضور انسان بر سطح هر یک از سیارات منظومه شمسی چه تأثیری بر بدن او خواهد داشت. در برخی موارد، به دلیل شرایط فوقالعاده خطرناک جو، اساساً امکان رسیدن سالم به سطح سیاره وجود ندارد و در برخی دیگر، ماهیت گازی یا مایع سیاره حتی توان تحمل وزن انسان را نیز ندارد. اغلب این محیطها غیرقابل سکونت هستند و بقا در آنها مستلزم استفاده از تجهیزات بسیار پیشرفتهای است که بسیاری از آنها هنوز در دسترس بشر قرار ندارند. در ادامه، بهتفصیل توضیح میدهیم که بدن انسان در مواجهه با هر یک از این سیارات با چه شرایط و عوارضی روبهرو میشود.
عطارد
نزدیکترین سیاره به خورشید، عطارد است؛ سیارهای که همانطور که انتظار میرود، محیطی بهشدت خشن و سوزان دارد. اگر در طول روز بتوانید سالم بر سطح این سیاره فرود بیایید، گرمای شدید آن بهسرعت پوست بدن را میسوزاند. آنچه زمین را به محیطی امن تبدیل کرده، وجود جو است؛ لایهای از گازها که بهواسطه گرانش سیاره در جای خود باقی ماندهاند. عطارد فاقد چنین جوی است و تنها یک اگزوسفر بسیار نازک و شکننده دارد.
به دلیل نازک بودن این لایه، گرما و تابش شدید خورشید بدون هیچ مانعی به سطح سیاره میرسد و دما را به مقادیر زیادی افزایش میدهند. دمای سطح عطارد در طول روز به حدود ۸۰۰ درجه فارنهایت میرسد، در حالی که در شب تا ۲۹۰- درجه فارنهایت کاهش مییابد. اگر گرمای سوزان شما را از پا درنیاورد، سرمای کشنده شب این کار را خواهد کرد. از نظر گرانش، شرایط عطارد مشابه مریخ است و وزن بدن انسان در آن حدود یکسوم وزن او روی زمین خواهد بود.
همچنین عطارد میدان مغناطیسی بسیار ضعیفتری نسبت به زمین دارد؛ قدرت این میدان تنها حدود ۱ درصد میدان مغناطیسی زمین است. به همین دلیل، در قطبهای شمالی و جنوبی این سیاره که همواره در تاریکی قرار دارند، حوضچههایی از آب یخزده شکل گرفته است. فرود در این نواحی میتواند شما را از گرمای شدید در امان نگه دارد، اما در عوض با سرمای دائمی و طاقتفرسا مواجه خواهید شد. در هر صورت، چه بدن شما یخ بزند و چه بسوزد، تفاوتی ایجاد نمیکند؛ زیرا نبود جو، در مدتزمانی بسیار کوتاه منجر به خفگی خواهد شد.
زهره
دومین سیاره نزدیک به خورشید، زهره است؛ سیارهای که در بسیاری از جنبهها نقطه مقابل زمین محسوب میشود، هرچند از نظر اندازه شباهت زیادی به آن دارد. زهره دارای جوی بسیار ضخیم است که حدود ۹۳ درصد سنگینتر از جو زمین بوده و سرشار از گازهای گلخانهای، بهویژه دیاکسید کربن، است. این گازها با تابش فرابنفش خورشید ترکیب شده و گرمایی مهارنشدنی ایجاد میکنند؛ بهگونهای که زهره به داغترین سیاره منظومه شمسی تبدیل شده است.
دمای سطح زهره آنقدر بالا است که میتواند سرب را ذوب کند. در نتیجه، فرود انسان بر سطح این سیاره عملاً به نابودی کامل بدن منجر میشود و حتی بعید است فضاپیما نیز سالم باقی بماند. شرایط افراطی زهره نمونهای روشن از پیامدهای انباشت گازهای گلخانهای است و بهخوبی نشان میدهد چرا مسئله تغییرات اقلیمی بر روی زمین باید با نهایت جدیت دنبال شود.
حتی اگر گرما را نادیده بگیریم، جو متراکم و سرشار از دیاکسید کربن زهره بهسرعت باعث خفگی میشود. افزون بر این، فشار عظیم جو بر سطح سیاره، بدن انسان را در هم میشکند. فشار سطحی در زهره حدود ۱۳۵۰ پوند بر اینچ مربع (psi) است، در حالی که فشار جو زمین در سطح دریا تنها ۱۵ psi است. برای تحمل چنین فشاری، انسان به لباسهایی فوقمقاوم نیاز دارد؛ تجهیزاتی مشابه لباسهای مورد استفاده در مأموریتهای اعماق اقیانوسها، که هم در برابر فشار خردکننده و هم در برابر جو سمی محافظت ایجاد کنند.
مریخ
چهارمین سیاره از خورشید، مریخ است؛ سیارهای که بهعنوان محتملترین مقصد نخستین گامهای میانسیارهای بشر شناخته میشود. با توسعه موتورهای جدیدی که میتوانند مسیر زمین تا مریخ را در حدود ۳۰ روز طی کنند، ایده سکونت میانسیارهای بیش از هر زمان دیگری به واقعیت نزدیک شده است. بجز از نزدیکی نسبی به زمین، امید اصلی به مریخ بر این باور استوار است که برخلاف زهره یا عطارد، این سیاره در صورت فراهم شدن زیرساختهای لازم، میتواند میزبان انسان باشد.
البته چالشهایی جدی در این مسیر وجود دارد، هرچند گرانش و فشار جو از مهمترین آنها محسوب نمیشوند. در مریخ، وزن بدن انسان تنها حدود یکسوم وزن او روی زمین خواهد بود؛ موضوعی که جابهجایی تجهیزات را آسانتر میکند و امکان پرشهای بلندتر را فراهم میسازد.
اما مریخ جوی بسیار نازک دارد و همین مسئله باعث میشود گرمای خورشید در اطراف سیاره حفظ نشود. دمای سطح مریخ میتواند در میانه روز به حدود ۷۰ درجه فارنهایت برسد، اما در شب تا ۲۲۵- درجه فارنهایت کاهش مییابد. در چنین شرایطی، محافظت در برابر سرما به یکی از اولویتهای اصلی تبدیل میشود. افزون بر این، میزان اکسیژن در جو مریخ بسیار اندک است و ترکیب اصلی آن را دیاکسید کربن، نیتروژن و گاز آرگون تشکیل میدهد. هرچند وجود دیاکسید کربن امکان تولید اکسیژن را فراهم میکند، اما بقا برای انسان بدون لباسها و سامانههای پشتیبان حیات ممکن نخواهد بود.
حتی با وجود تجهیزات مناسب، شرایط جوی مریخ میتواند دردسرساز شود. سرعت باد در این سیاره گاهی به ۶۰ مایل در ساعت میرسد و طوفانهای عظیم گردوغبار ایجاد میکند. هرچند به دلیل گرانش کمتر، این طوفانها به اندازه نمونههای زمینی ویرانگر نیستند، اما میتوانند دید را بهشدت کاهش دهند و مشکلات عملیاتی جدی به وجود آورند. در نهایت، بزرگترین چالش انسان در مریخ نه گرانش، بلکه تأمین هوای قابل تنفس و ایجاد زیستگاههای ایمن و پایدار خواهد بود.
مشتری
در فاصلهای بسیار دورتر از خورشید، به سیاره مشتری میرسیم؛ غول گازی منظومه شمسی و پنجمین سیاره از نظر فاصله با خورشید. مشتری بزرگترین سیاره منظومه شمسی است و با وجود مطالعات گسترده، دانشمندان همچنان در حال توسعه نظریههای تازهای درباره سن و ساختار آن هستند. جو این سیاره عمدتاً از هیدروژن و هلیوم تشکیل شده است؛ ترکیبی که تنفس را برای انسان عملاً غیرممکن میکند و در صورت نبود تجهیزات پیشرفته، بدن انسان تنها در مدتزمانی کوتاه از کار خواهد افتاد.
حتی اگر مشکل تنفس را نادیده بگیریم، چالش مرگبار بعدی تشعشعات شدید است. میدان مغناطیسی بسیار قدرتمند مشتری، ذرات باد خورشیدی را به دام میاندازد و محیطی بهشدت پرتوزا ایجاد میکند. قرار گرفتن در این شرایط، طی چند ساعت دوزی کشنده از تشعشعات را به بدن وارد میکند و شانس بقا را به صفر میرساند.
از سوی دیگر، حتی با فرض وجود لباسهای فوقمقاوم برای تحمل فشار و تشعشع، رسیدن به «سطح» مشتری اساساً ممکن نیست. مشتری یک غول گازی است و سطح جامدی برای ایستادن ندارد. میانگین دمای لایههای بالایی این سیاره حدود ۱۶۶- درجه فارنهایت است. با نفوذ به لایههای عمیقتر و حرکت به سمت هسته، فشار و دما بهطور چشمگیری افزایش مییابد؛ بهگونهای که برخی دانشمندان دمای نزدیک به هسته را تا حدود ۴۳٬۰۰۰ درجه فارنهایت برآورد میکنند. در چنین شرایطی، هیچ ساختار زیستی یا مصنوعی توان بقا نخواهد داشت.
زحل
زحل، ششمین سیاره منظومه شمسی، همانند مشتری یک غول گازی است و عمدتاً از هیدروژن و هلیوم تشکیل شده است. این ویژگی به آن معناست که زحل نیز فاقد سطح جامد است. در صورت تلاش برای «ایستادن» روی این سیاره، بدن انسان در میان لایههای ضخیم ابرها فرو میرود و بهدلیل نبود اکسیژن قابل تنفس، خفه میشود.
حتی اگر فرض کنیم مشکل تنفس وجود نداشته باشد، فشار فزاینده جو چالش بعدی خواهد بود. با پایین رفتن در لایههای زحل و نزدیک شدن به هسته، فشار بهقدری افزایش مییابد که میتواند گازها را به مایع تبدیل کند. چنین فشاری برای متلاشی کردن بدن انسان و حتی پیشرفتهترین تجهیزات حفاظتی کافی است.
پیش از رسیدن به این مراحل، مانع دیگری نیز وجود دارد: بادهای سهمگین زحل. سرعت باد در جو این سیاره میتواند به بیش از ۱٬۱۰۰ مایل در ساعت برسد؛ سرعتی که هر جسمی را در خود خرد میکند. مجموعه این عوامل، زحل را به محیطی کاملاً ناسازگار با حیات انسانی تبدیل کرده است، حتی اگر انسان بتواند بر تمام چالشهای سفر به این سیاره غلبه کند.
افزون بر این، برای رسیدن به زحل باید از میان حلقههای مشهور آن عبور کرد؛ حلقههایی که از میلیاردها ذره کوچک تشکیل شدهاند. اگر در سال ۲۰۲۵ میلادی به زحل نگاه کنید، این حلقهها برای مدت کوتاهی از دید ناپدید میشوند، اما در واقع از بین نمیروند و همچنان خطری بالقوه برای فضاپیماها محسوب میشوند.
اورانوس
اورانوس، هفتمین سیاره منظومه شمسی، با توجه به فاصله زیاد از خورشید، محیطی بسیار سرد و خشن دارد. این سیاره در دسته «غولهای یخی» قرار میگیرد؛ به این معنا که بخش عمدهای از ساختار آن از مایعات فوقسرد تشکیل شده است. حدود ۸۰ درصد جرم اورانوس از آب، متان و آمونیاک تشکیل شده که هستهای کوچک را در بر گرفتهاند.
در این سیاره، تضاد دمایی شدیدی وجود دارد. در حالی که دمای لایههای بیرونی میتواند تا حدود ۳۲۰- درجه فارنهایت کاهش یابد، دما در نزدیکی هسته به حدود ۹٬۰۰۰ درجه فارنهایت میرسد. پژوهشهای جدید نشان دادهاند که هسته اورانوس بسیار داغتر از برآوردهای پیشین است و دانشمندان همچنان در حال بازنگری در مدلهای خود هستند. در چنین شرایطی، بدن انسان در مسیر سقوط به درون سیاره ابتدا منجمد میشود و سپس پیش از رسیدن به مرکز، در اثر گرما ذوب خواهد شد.
جو اورانوس نیز میزبان بادهای بسیار شدید است. سرعت این بادها میتواند به حدود ۵۶۰ مایل در ساعت برسد؛ رقمی که هرچند تقریباً نصف سرعت بادهای زحل است، اما همچنان برای بدن انسان ویرانگر خواهد بود. با این حال، عامل اصلی نابودی بدن در اورانوس، فشار فزاینده است. فشار سطحی این سیاره در لایههای بالایی حدود ۱ بار (تقریباً معادل فشار جو زمین در سطح دریا) اندازهگیری میشود، اما با نفوذ به عمق، بهسرعت افزایش مییابد؛ امری اجتنابناپذیر، زیرا اورانوس عمدتاً از مواد مایع تشکیل شده است.
نپتون
نپتون، هشتمین و دورترین سیاره منظومه شمسی، همانند اورانوس یک غول یخی است. حدود ۸۰ درصد جرم این سیاره از آمونیاک، متان و آب تشکیل شده و هستهای کوچک در مرکز آن قرار دارد. نپتون نیز سطح جامدی برای ایستادن ندارد و نزدیک شدن به آن بهمعنای ورود به جوی متراکم از هیدروژن، هلیوم و متان است؛ جوی که تنفس را کاملاً غیرممکن میکند.
دمای جو نپتون میتواند تا حدود ۳۴۶- درجه فارنهایت کاهش یابد و محیطی منجمد و مرگبار ایجاد کند. برخی نظریهها حاکی از آن است که در زیر این لایههای گازی، اقیانوسهایی از آب داغ وجود دارد که بهواسطه فشار بسیار بالا میان هسته و جو به دام افتادهاند. اگر بدن انسان بتواند از لایههای گازی عبور کند، احتمالاً در این ناحیه گرفتار میشود؛ جایی که یا در اثر گرما ذوب خواهد شد یا تحت فشار خرد میشود.
اگر این شرایط برای نابودی بدن کافی نباشد، با بادهای بیسابقه نپتون نیز روبهرو میشویم! این سیاره بادخیزترین سیاره منظومه شمسی است و سرعت باد در آن میتواند به حدود ۱٬۲۰۰ مایل در ساعت برسد؛ رقمی که حتی از زحل نیز فراتر میرود. این بادها گازها و مواد منجمد را با شدتی ویرانگر در جو به حرکت درمیآورند و عملاً اجازه نزدیک شدن به هسته سنگی نپتون را به هیچ جسمی نمیدهند.
در مجموع، نپتون نمونهای افراطی از محیطهایی است که نهتنها برای حیات انسانی، بلکه برای هر شکل شناختهشدهای از زندگی، کاملاً غیرقابل سکونت به نظر میرسند.
